1-مقاله ذاتی و عرضی دکتر سروش

2-نقد علی ربانی گلپایگانی

3-نقد دکتر ساجدی

4-نقد آیت الله سبحانی

5-نقد عبدالله نصری

6-نقد بهاء الدین خرمشاهی

7-نقد محمد علی ایازی

برای دیدن مقالات ادامه مطلب را کلیک نمایید.

توضیح: از آنجا که لینکها به صورت مستقیم میباشد برای دانلود کردن بر روی مطلب مورد نظر کلیک سمت راست کرده و گزینه save target as را کلیک کنید.

خلاصه مقاله ذاتی و عرضی دین ( دکتر سروش):

1. معنای ذاتی وعرضی دین
معنای ذاتی دین : آنچه دین بدون آن دین نیست
معنای عرضی دین :آن بخش از دین که می توانست به گونه دیگری باشد.
2. فرق تقسیم دین به ذاتی وعرضی با تقسیم دین به شریعت و طریقت و حقیقت
معنای شریعت و طریقت و حقیقت با توجه به حدیثی از پیامبر صلی الله علیه واله وسلم:
الشریعةاقوالی والطریقة افعالی والحقیقة احوالی
پس بحث ذاتی وعرضی دین غیر از تقسیم دین به شریعت وطریقت وحقیقت است.
3.وجود یک ذات مشترک میان همه ادیان مورد تردید وبلکه اثبات آن محال است.
همه تعاریفی که برای دین ارائه داده اند وسعی کرده اند جامع همه ادیان باشداز جمله شباهت خانوادگی ویتگنشتاین با معضلات جدی موجه است وتعریفی از دین که جامع همه ادیان باشد وجود ندارد.
4.بررسی عرضیات مثنوی معنوی جهت تطبیق آن بر دین اسلام
عرضیات مثنوی معنوی : فارسی بودن آن ،به نظم بودن آن ،داشتن کلمات فارسی و عربی ، زمان سرودن هر یک از ابیات ، تاثیرات جو و مکانی که شعری خاص در آن سروده شده است بر آن ابیات ،...........
5. عرضیات دین اسلام
1لف-عربی بودن
اگر دین اسلام در سرزمینی غیرعربی ظهور می کرد متون آن به زبان آن قوم بودند وعربی نبودند پس زبان عربی عرضی دین است. ومی شود که نباشد.
ب – فرهنگ عربی قرآن
دخالت فرهنگ عربی در آموزه ها و دستگاه واژگانی قرآن مشهود است زنان سیاه چشم در بهشت ، سخن گفتن از میوه های مورد شناخت عرب مانند خرما ،انار ، انگور ،انجیر ، ...، سخن از قبایل عربی چون قریش ،سخن از رسوم عربی از جمله زنده به گور کردن دختران ، .... همه رنگ گرفته از فرهنگ عربی است واگر اسلام در فرهنگ دیگری پا به عرصه وجود می گذاشت از همان فرهنگ رنگ می گرفت ومتن قرآن و واژگان آن طور دیگری بود
ج – مفاهیم وتصورات عربی
دین مفاهیم تازه ای خلق نمی کند و فقط تصدیقات نو خلق می کند و تصورات خود را از فرهنگی که در آن زاده می شود وام می گیرد مفاهیمی چون شکر ، توکل ،گناه ، عبادت ، اسلام ، کفر ، جهاد ، حق ، باطل ، .....همه از فرهنگ عربی به عاریت گرفته شده اند واگر اسلام در سرزمین و فرهنگ دیگری ظهور می کرد شاید از برخی از این واژگان خبری نبود پس این واژگان هم ذاتی دین نیستند و می شود که جزء دین نباشند.
د – تصدیقات عربی
تصدیقات اسیر چنگ تصورات هستند و اسلام چون مفاهیم خود را از فرهنگ عربی به عاریت گرفته است آموزهای آن نیز رنگ آن فرهنگ را به خود گرفته اند اگر اسلام در یونان یا هند ویا در روم ظهور می کرد اموزه های متفاوتی را ارائه می کرد.به عنوان مثال اگر در یونان ظهور می کرد مباحث فلسفی یونانی لا جرم در قرآن مطرح می شد.
ه – تئوریهای عصر ظهور اسلام
هفت آسمان که در اسلام مطرح است از تئوری افلاک نه گانه بطلمیوس رنگ گرفته است اگر بطلمیوس حرف از تعداد افلاک نمی زد اسلام هم ازآن سخنی به میان نمی آورد . مباحثی چون جن ، ملک ، احوال کرات ، کسوف ، خسوف ، درمان انواع بیماریها ، خواص انواع گیاهان ، .... هیچ کدام ذاتی دین نیستد اگر دین از این مباحث حرفی نمی زد نقصانی برای دین محسوب نمی شد.
و – تمام پرسشها ، داستانها و رخدادهایی که در قرآن و سنت در مورد آنها سخن به میان امده است.
اگر پرسشهای به میان آمده در زمان شکلگیری دین به میان نمی آمد اگر رخدادهای منقول در قرآن و روایات رخ نمی داد در حال حاضر انها جزء دین نبودند پس این امور هم عرضی دین هستند .
ز – کل فقه
ایشان تمام فقه را عرضی دین می داند وبرای اثبات این امر به فرمایشات ابوحامد غزالی و شاه ولیّ الله دهلوی صاحب کتاب حجة الله البالغه استشهاد می کند.
ابوحامد غزالی فقه را جزء علوم دینی نمی داند چرا که علم فقه اولاّ به نیت در اعمال کاری ندارد. ثانیاّ برای فرار از تکلیف حیله را جایز دانسته وخود هم حیلت آموزی می کند ثالثاّ عمده فقه برای برای استقرار نظم در جامعه است که بدون فقه هم حاصل می شود.
دهلوی نیز احوال پیامبر هر قوم و احوال مکلفین را عرضی دین می شمارد بطوری که هر کدام از آن دو عوض شوند آموزه های مربوط به آن دو نیز عوض خواهد شد.
ح – حوادثی که در تاریخ اسلام اتفاق افتاده است.
انتخاب ابوبکر ، عمر ، عثمان به خلافت و به حکومت رسیدن علی وبه حکومت نرسیدن امامان شیعه همه عرضی دین هستند و وقایعی تاریخی هستند و نه جزء ذاتی دین.
 

1-اصل مقاله دکتر سروش (دانلود کنید) 1100 kb

2-نقد علی ربانی گلپایگانی دانلود شماره 1           دانلود شماره 3    (شماره 2 مقاله را هر چه گشتم پیدا نکردم)

نقدهای دکتر ساجدی (دامت یرکاته) 

3-وحی شناسی مسیحی با گذری بر وحی قرآنی-دکتر ابولفضل ساجدی(دانلود کنید حجم 567 kb)-----جناب استاد ساجدی در کتاب زبان دین و قرآن  به صورت مفصل و مدلل افکار دکتر سروش را مورد نقد قرار داده اند که بخش سوم و مخصوصا بحث  زبان قوم بسیار عالی به نقادی دکتر سروش پرداخته است.اگر متن این قسمت تایپ شد در همینجا گذاشته خواهد شد.

 3/2-مقاله زبان وحی-دکتر ساجدی (دانلود کنید)

 چکیده مقاله زبان وحی :

زبان وحی دارای ویژگی‏هایی است که روشن نمودن آن‏ها از طرفی به فهم و تفسیر دقیق‏تر آن کمک می‏نماید و از طرفی، پاسخ برخی از تردیدها و سؤالات در مورد اعتبار وحی را فراهم می‏آورد. پرداختن به تمام ویژگی‏های زبان وحی فراتر از گنجایش یک مقاله است، لذا در اینجا از میان ویژگی‏های مختلف آن دو نمونه مهم مورد بحث قرار می گیرد:

1. واقع نمایی یا شناختاری بودن گزاره‏های وحیانی 2. چند بُعدی بودن آن‏ها. بر این اساس، این مقاله در دو بخش ارائه می شود:

بخش اول، به تبیین نحستین ویژگی می‏پردازد. نظریات غیرشناختاری گزاره‏های دینی را غیر واقع‏نما و بدون پشتوانه واقعی می‏دانند.آن‏ها غالبا نگاهی ابزارانگارانه به دین دارند و به واقعیت داشتن یا نداشتن مدالیل گزاره‏های وحیانی کاری ندارند. شناخت و بررسی رویکردهای غیرشناختاری به زبان دین از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است، به این دلیل که از یک سو، به میان تهی بودن گزاره‏های وحیانی می‏انجامد و از سوی دیگر، طیف وسیعی از دیدگاه‏های امروزین حاکم در حوزه زبان دین را در برمی‏گیرد. در این مقاله، ابتدا مراد از غیرشناختاری بودن گزاره‏ها و سپس بررسی مختصر این دیدگاه‏ها و امکان تطبیق آن‏ها بر زبان قرآن بیان می‏گردد. در این قسمت، ادله درون دینی و برون دینی بر واقع‏نمایی گزاره‏های قرآنی ارائه می‏گردد.

بخش دوم، به تبیین ویژگی دوم اختصاص دارد. در این بخش، چند بُعدی بودن گزاره‏های اِخباری در دین، اهمیت ویژه بُعد احساسی در گزاره‏های دینی و غفلت برخی از دین‏شناسان غربی از بُعد اِخباری گزاره‏های دینی مورد بحث قرار می‏گیرد.

 3/3- مقاله وحی و تجربه دینی- دکتر ساجدی(دانلود کنید) 70 kb

 چکیده مقاله وحی و تجربه دینی :

یکی از مسائل مطرح در حوزه دین‏پژوهی نوین، ماهیت وحی و تجربه دینی است. موضوع، بررسی این مسئله است که آیا می‏توان وحی قرآنی را تجربه دینی پیامبر تلقّی کرد؟ این نوشتار در پی آشکار ساختن نسبت میان این دو می‏باشد. برای رسیدن به این مقصود، لازم است ابتدا چیستی وحی و تجربه دینی در اندیشه مسیحی به بحث گذاشته شود. بدین منظور، دیدگاه‏های دوگانه درباره وحی و دیدگاه‏های سه‏گانه ماهیت تجربه دینی و دیدگاه صحیح بررسی گردیده‏اند، سپس به بیان چیستی وحی قرآنی پرداخته شده است. در این میان، کاربردهای متعدد وحی در قرآن و سپس مراد از وحیانی بودن آموزه‏های آن بررسی شده‏اند. در فرجام مقاله، ملاحظاتی درباره نوع پیوند وحی قرآنی با تجربه دینی ذکر گردیده است.

4-نقد آیت الله سبحانی به دکتر سروش(دانلود کنید)  76 kb

5- دومین نامه آیت الله سبحانی به دکتر سروش (دانلود کنید) 74 kb 

 6-نقد استاد بهائ الدین خرمشاهی به دکتر سروش  (دانلود کنید)85 kb

لیست کل یادداشت های این وبلاگ :